ခီ်လီငလွ်င္ေၾကာင့္ ကမာၻ ့လည္ပတ္နဳန္း ေျပာင္းလဲနုိင္ျခင္း

ခီ်လီတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ၈.၈စေကးရိွ ေျမငလွ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ကမာၻ ့ ၀င္ရုိးနွင့္ ကမာၻ ့လည္ပတ္နဳန္း ေျပာင္းနုိင္ ေၾကာင္း ၊ ထုိ လည္ပတ္နဳန္း ေျပာင္းလဲမႈ ့ေၾကာင့္ တနစ္ တြင္ ၄ရက္ တုိေတာင္း သြားနုိင္ေၾကာင္း နာဆာမွ သိပံပညာရွင္က ခန္ ့မွန္း ေျပာၾကား ခဲ့ပါ သည္။

ခီ်လီတြင္ ျဖစ္ပြား ေသာ ငလွ်င္သည္ ၇ၾကိမ္ေျမာက္ အျပင္းထန္ဆံုးျဖစ္သည္။ ထုိျပင္းထန္မႈ ့သည္ ကမာၻ ့လည္ပတ္မႈ ့သည္ တရက္လွ်င္ ၁.၂၆ မီလီစကၠန္ ့ေနွးေစ နုိင္သည္ဟု Pasadena, Califတြင္ ရိွေသာ နာဆာ မွ ဒံုးပ်ံလႊတ္တင္ေရး လက္ေတြ ့ စမ္းသပ္ ဌာနမွ သုေတသန သိပံပညာရွင္ Richard Grossက ေျပာၾကား ခဲ့ပါသည္။

ခီ်လီေျမငလွ်င္၏ လႈပ္ရွားမႈ ့ကို ကြန္ပ်ဴတာတြင္ စင္ျမဴလိပ္ (simulation model) ဖန္တီးျပီး ကမာၻ ့လက္ရိွတုိင္းတာ ရေသာ အခ်က္လက္ မ်ားျဖင့္ စမ္းသပ္ တြက္ခ်က္ ရာတြင္ ကမာၻ ့လည္ပတ္၀င္ရုိး earth's figure axis ၃လက္မခန္ ့(၈ စင္တီမီတာနွင့္ ၂၇မီလီစက္၀န္းစကၠန္ ့) ေျပာင္းသြားနုိင္ေၾကာင္း ေတြ ့ရိွခဲ့ပါသည္။

သို ့ေသာ္ ကြန္ပ်ဴတာမွ ကမာၻ ့လည္ပတ္၀င္ရုိးသည္ ေတာင္ေျမာက္၀င္ရုိးနွင့္ မတူဘဲ ကမာၻ ့ကို လည္ပတ္ ေစသည့္ ၀င္ရုိးကို ဆုိလုိျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကမာၻ ့လည္ပတ္၀င္ရုိး သည္ ကမာၻကို တရက္လွ်င္ တပတ္ ပတ္ေစျပီး တနွစ္လွ်င္ တနာရီ မုိင္၁၀၀၀ နုန္း (တနာရီ ၁၆၀၄ ကီလုိမီတာ) လည္ပတ္ေစပါသည္။

ကမာၻ ့လည္ပတ္၀င္ရုိး သည္ ကမာၻကို ဟန္ခ်က္မွတ္ အနီးတြင္ရိွျပီး ေတာင္ေျမာက္ ၀င္ရုိးတန္းနွင့္ ၃၃ေပ (၁၀မီတာ) အကြာတြင္ ရိွပါသည္။ ယခင္ ျပင္းထန္ေသာ ေျမငလွ်င္ဒဏ္မ်ား ေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲခဲ့ဖူးပါသည္။ ၂၀၀၄တြင္ ျဖစ္ပြားေသာ ၉.၁ ရစ္တာစေကး ရိွ စူမတ္ျတား တင္ဘလာ ငလွ်င္ေၾကာင့္ ကမာၻသည္ တရက္လွ်င္ ၆.၈မီလီစကၠန္ ့ေနွးသြားျပီးလည္ပတ္၀င္ရုိးသည္ ၂.၇၆ စင္တီမီတာ (၇စင္တီမီတာ) (၂.၃၂ မီလီစက္၀န္းစကၠန္ ့) သို ့ေျပာင္းေရႊ ့သြားပါသည္။

ကမာၻ ့လည္ပတ္နဳန္းသည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ ၂၄နာရီၾကာျမင့္ေသာ္လည္း ၂၄နာရီထက္ ပံုမွန္ ၁မီလီစကၠန္ ့ေျပာင္းလဲပါသည္။ ကမာၻလည္ပတ္နဳန္းေနွး ျခင္းေၾကာင့္ ေဆာင္းတြင္းကာလ ပိုရွည္ၾကာျခင္း ေႏြကာလ တုိေတာင္းျခင္းျဖစ္လာေၾကာင္း ရွင္းျပပါသည္။

ခီ်လီငလွ်င္သည္ စူမတ္ျတား ငလွ်င္ထက္ ျပင္းအား ေလ်ာ့နည္းေသာ္လည္း ခီ်လီနုိင္ငံ၏ ေျမေနရာသည္ အီေကြတာနွင့္ေ၀းျပီး ကမာၻ ့လတၱီက်ဴ ့အလယ္တြင္ ရိွျခင္းေၾကာင့္ ကမာၻ ့လည္ပတ္၀င္ရုိး ေျပာင္းလဲေစနုိင္ေၾကာင္းရွင္းျပပါသည္။

Richard Gross က သူ၏ရွာေဖြ ေတြ ့ရိွမႈ ့သည္ ခီ်လီနုိင္ငံမွ ေကာက္ယူရရိွေသ အခ်က္လက္ ေပၚမူတည္တြက္ခ်က္ရရိွေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

လက္ေတြ ့တြင္ တနစ္ ၂၆၁ရက္ ျဖစ္မျဖစ္ေၾကာင္း ထပ္မံ တြက္ခ်က္ ေစာင့္ၾကည့္ ၾကရံုသာ ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါသည္။

မီွျခမ္း ရာဟူးသတင္း